Χανιά. Μια μητρόπολη του Νότου
του Κωστή Ζαφειράκη
Μπαλωθιές, τζαμιά, χαμάμ, Καπουτσίνοι και Δομινικανοί μοναχοί, ενετικοί θρύλοι, αραβικοί μύθοι, ελληνικός πολιτισμός και Κρητικό πνεύμα: τα Χανιά είναι μια μητρόπολη, ένα πολυμορφικό τοπίο, ένας προορισμός για κοσμικούς, απόκοσμους, χίπηδες, ανήσυχους και φιλήσυχους ταξιδιώτες (λίγη ρακί και μερικές μαντινάδες και… τα πνεύματα συναντιούνται).
Στην αριστοκρατική Χαλέπα
Η γειτονιά πήρε το όνομά της από το επίθετο «χαλεπός» δηλαδή πετρώδης, άγονος. Ιστορικά και πολιτισμικά όμως κάθε άλλο παρά άγονο μπορεί κάποιος να χαρακτηρίσει το κοσμοπολίτικο -κάποτε- περιβάλλον. Ο απόηχος της αστικής χανιώτικης αριστοκρατίας είναι εμφανής παντού. Στις απίθανες επαύλεις, στα νεοκλασικά κτίρια, στους γεμάτους μανταρινιές, νεραντζιές, πορτοκαλιές και φοινικιές κήπους -άνοιξη και καλοκαίρι τα «χρώματα και τα αρώματα» δυναμιτίζουν τη χαρά του ταξιδιώτη. Η Χαλέπα είναι από τις πιο όμορφες συνοικίες των Χανίων. Φωτογραφίστε το σπίτι του Ελευθερίου Βενιζέλου, τα παλιά προξενεία των Μεγάλων Δυνάμεων, την Αγία Μαρίνα (ιδιωτικός ναός ρωσικού ρυθμού του ύπατου αρμοστή της Κρήτης Πρίγκιπα Γεωργίου), την Ελληνογαλλική Σχολή Καλογραιών.
Τα Στιβανάδικα
Βρίσκονται στην οδό Σκρύδλωφ. Η ονομασία της περιοχής προέρχεται από το «στιβάνι», τη μπότα της παραδοσιακής κρητικής φορεσιάς. Από τις αρχές του 20ου αιώνα οι τσαγκάρηδες δημιούργησαν τη δική τους μυθολογία σε μια από τις πιο όμορφες παλιές γειτονιές. Μπότες κατασκευάζονται ακόμα και σήμερα - τα στιβανάδικα έχουν και το χαρακτήρα παζαριού καθώς εδώ μπορείτε να αγοράσετε αυθεντικά ενθύμια.
Μια άλλη πόλη, η Σπλάντζια
Μέσα στο πολυμορφικό χανιώτικο τοπίο, ανακαλύψτε και τον παλιό τούρκικο μαχαλά, μια γειτονιά όπου τα ρολόγια «δείχνουν» ακόμα ασβέστη, γλάστρες με γεράνια, χαμηλά σπίτια, αυλές των θαυμάτων, αρώματα από τις ανοιχτές κουζίνες και άλλα νοσταλγικά.
Η Πύλη της Άμμου
Απόδραση από την πραγματικότητα ή απλώς ένας ρομαντικός περίπατος -ακούστε και το ομώνυμο κομμάτι του Λουδοβίκου των Ανωγείων. Στη βορειοδυτική πλευρά τα βενετσιάνικα τείχη μπαίνουν μέσα στη θάλασσα. Εδώ βρίσκεται η δεύτερη σπουδαιότερη πύλη του τείχους -ονομάζεται sabbionara, δηλαδή «της άμμου». Οι Τούρκοι διατήρησαν την ονομασία αυτή, μεταφράζοντάς την στη γλώσσα τους: Κουμ Καπί.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο
Ένα μακροβούτι στην ιστορία των Χανίων μέσα από εξαιρετικά ευρήματα, όπως τα ρωμαϊκά ψηφιδωτά του 3ου π.Χ αιώνα. Πέρα από το περιεχόμενό του, το κτίριο ξεχωρίζει για την αρχιτεκτονική και την ιστορία του. Κατά τον 16ο αιώνα ήταν μοναστήρι Φραγκισκανών μοναχών, το 1645 έγινε τζαμί, αργότερα λειτούργησε ως κινηματογράφος («Ιδαίον Άντρον») και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έγινε αποθήκη των Γερμανών. Ένα κτίριο-καθρέφτης της κρητικής ιστορίας.
«Χάνομαι γιατί Ρεμβάζω» στο Ενετικό λιμάνι
Από τους πιο κινηματογραφικούς δρόμους της πόλης είναι σίγουρα η οδός Κουντουριώτη. Ειδικά πάνω στο ξημέρωμα, η ανατολή βάφει τα κτίρια και τη θάλασσα μ’ ένα σχεδόν μεταφυσικό χρώμα. Θα το ανακαλύψετε επιστρέφοντας από ξενύχτι. Αλλιώς, προγραμματίστε ένα πολύ πρωινό ξύπνημα. Το υπερ-ατού του λιμανιού είναι ο πέτρινος φάρος, ένα θαλασσοδαρμένο μνημείο που χτίστηκε από τους Ενετούς και αναπαλαιώθηκε από τους Αιγύπτιους, στα μισά του 19ου αιώνα. Σκαρφαλώστε στην κορυφή του φάρου και απολαύστε τις γραμμές των οριζόντων, τα Χανιά και τα Λευκά Όρη.
Δημοτική Αγορά
Μια από τις ομορφότερες αγορές της Ευρώπης. Το κτίριο (αριστούργημα) άρχισε να κτίζεται το 1911. Θα βρείτε όλα τα παραδοσιακά αρώματα και χρώματα της Κρήτης. Πάνω από 70 μαγαζάκια με τρόφιμα (ο θρίαμβος της κρητικής-μεσογειακής διατροφής), βότανα, μπαχαρικά… Για τους γαστρονομικούς-πολιτιστικούς ταξιδιώτες το ιστορικό αυτό εμπορικό κέντρο αποτελεί έναν παραμυθένιο κόσμο.
Το Καστέλλι
Ένας περίπατος πάνω στο λόφο ισοδυναμεί με ιστορικό ρεπορτάζ. Τα ερείπια και τα μνημεία αποτελούν απομεινάρια ενός από τους σημαντικότερους μινωικούς οικισμούς. Εδώ ήταν κάποτε η αρχαία Κυδωνία που γνώρισε ημέρες δόξας κατά τη Ρωμαϊκή εποχή, καταστράφηκε όμως από τους Άραβες.
Που κολυμπάω
Οι πιο κοντινές παραλίες είναι: οι Άγιοι Απόστολοι (αλλιώς Χρυσή Ακτή), Αγία Μαρίνα, Πλατανιάς (απέναντι από τον Πλατανιά υπάρχει ένα νησάκι-Εθνικός Δρυμός), οι Άγιοι Θεόδωροι, όπου κατοικεί το περίφημο Κρητικό αγριοκάτσικο ή κρι-κρι. Άλλες παραλίες (σε πιο μακρινές αποστάσεις): Μπάλλος, με ψιλή λευκή και κόκκινη άμμο και μια μικρή λιμνοθάλασσα. Φαλάσαρνα, για κάποιους η καλύτερη παραλία της Ευρώπης. Γεωργιούπολη, με κύριο γνώρισμά της, την ανθρωποθάλασσα. Λίμνη Κουρνά, Καλαθάς, Σταυρός (εδώ γυρίστηκε ο θρυλικός Ζορμπάς), Μαράθι.
Που κοιμάμαι
Βίλα Ανδρομέδα. Νεοκλασικό κτίριο του 1870, αναπαλαιωμένο, πανέμορφος κήπος, πισίνα και θέα στην θάλασσα. (Ελ. Βενιζέλου 150, τηλ. 28210 28300, www.vilandromeda.gr)
CasaDelfino. Βενετσιάνικο κτίριο του 17ου αιώνα, κτισμένο στο παλιό λιμάνι. Απίθανη βοτσαλωτή αυλή, κινηματογραφική θέα και ατμόσφαιρα. (Θεοφανούς 9, τηλ. 28210 87400, 28210 93098, www.casadelfino.com)
Belmondo. Ακόμη ένα αναπαλαιωμένο βενετσιάνικο κτίριο του 17ου αιώνα στο παλιό λιμάνι. Τα δωμάτια διατηρούν το arabesque στυλ. (Ζαμπελίου 10, τηλ. 28210 36216-17)
Anemi Suites. Βρίσκεται στην παλιά τουρκική γειτονιά, ανάμεσα στα ερείπια της βενετσιάνικης κληρονομιάς, δίπλα στο παρεκκλήσι της Αγίας Ειρήνης. (Κ. Σαρπάκη 41, Παλιά Πόλη, τηλ. 28210 53001)
Pandora. Δυο βήματα από το ενετικό λιμάνι. Το κτίριο κτίστηκε το 1870 και τα δωμάτια είναι επιπλωμένα με αντίκες. (Λιθίνων 27-29, τηλ. 28210 43588-9, www.pandorahotel.gr)
PortoVeneziano. Στην καρδιά του παλιού ενετικού λιμανιού, με τη θάλασσα στα πόδια σας. (Ακτή Ενώσεως, Παλιό Λιμάνι, τηλ. 28210 27100, www.portoveneziano.gr)
Που τρώω
Ταμάμ. Η πιο δημοφιλής ταβέρνα στην παλιά πόλη. Το περιβάλλον θυμίζει παραδοσιακό καφενείο, εδώ λειτουργούσε κάποτε (το 1645) τουρκικό χαμάμ. Δοκιμάστε χουνκιάρ μπεγεντί, ρολό κατσικάκι γεμιστό με στάκα, πολίτικη πίτα, κρασάτο κουνέλι. (Ζαμπελίου 49, τηλ. 28210 96080)
Το πηγάδι του Τούρκου. Στην καρδιά της παλιάς τουρκικής γειτονιάς. Πιάτα εμπνευσμένα από την Ανατολική Μεσόγειο: χούμους, μπαμπαγκανούς, μπακαλιαροκεφτέδες, φατεγιέρ μπι σαμπανίχ (πίτα με σπανάκι, καρύδι, σταφίδες και λεμόνι). (Καλλινίκου Σαρπάκη 1, Σπλάντζια, τηλ. 28210 54547)
Μαθιός. Δοκιμάστε την περίφημη αχινόσουπα και τα ξακουστά τηγανιτά του: μπαρμπούνια, κουτσομούρες, μαρίδες. (Ακτή Ενώσεως, στο παλιό λιμάνι, τηλ. 28210 54291)
Μυροβόλος. Βενετσιάνικο κτίριο και ένας υπέροχος κρητικός κήπος. Δημιουργική κουζίνα με έμφαση στα θαλασσινά. Νοστιμότατα και τα ζυμαρικά και τα λαδερά. (Τζανακάκη 23, τηλ. 28210 27970/2)
Το Θαλασσινό Αγέρι.Δύσκολα βρίσκεις τραπέζι ελεύθερο: υπάρχει καλύτερη διαφήμιση; (Βαβιλάκη 35, τηλ. 2821056672)
Ο Μύλος του Κερατά. Αξίζει να το αναζητήσετε στον παραλιακό δρόμο για Καστέλι, στα 10 χιλιόμετρα από τα Χανιά. Ένας παλιός νερόμυλος με εξαιρετική διακόσμηση, τεράστια αυλή και φοβερή κουζίνα. (τηλ.28210 68578)■
Δημοσιεύτηκε στο τεύχος Νο. 19 του Wine Plus magazine
