Πρωτοπορία, Ποιότητα, Πολιτισμός και Γαστρονομία στο Sani Resort
της Μαρίας Νέτσικα
φωτογραφίες: Heinz Troll
Το Sani Resort στην Κασσάνδρα Χαλκιδικής είναι ένας επίγειος παράδεισος. Ειδυλλιακό περιβάλλον, εγκαταστάσεις και υπηρεσίες υψηλών προδιαγραφών, αλλά και δυνατές δόσεις πολιτισμού. Και επειδή από τη σφαίρα της ευζωίας δεν μπορεί να απουσιάζει η γαστρονομία, φέτος μας προσκάλεσε στο 1ο Γαστρονομικό Φεστιβάλ του. Ένα πρωτοποριακό event, στημένο με φροντίδα που ξεπερνά τα στενά όρια της τυπικής επιχειρηματικότητας. Επί τρεις μέρες, από την Παρασκευή 5 και έως την Κυριακή 7 Μαΐου, γευτήκαμε τις δημιουργίες σπουδαίων Ευρωπαίων chef. Συνομιλήσαμε και ανταλλάξαμε απόψεις με τους δημιουργούς του resort, τους αδελφούς Σταύρο και Ανδρέα Ανδρεάδη και τον Φαίδωνα Ζησιάδη. Ακολουθεί η συνομιλία μου με τον Ανδρέα Ανδρεάδη, Διευθύνοντα Σύμβουλο της Σάνη Α.Ε., σχετικά με τη δημιουργία και την ανάπτυξη του resort. Του ζήτησα, ως πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων, να μου δώσει την άποψή του και για το μέλλον του τουρισμού στη χώρα μας. Όπως θα διαβάσετε, δεν είναι και τόσο ρόδινη.
Κύριε Ανδρεάδη, αν επιχειρούσαμε μια αναδρομή στη δημιουργία και την ανάπτυξη του Sani Resort, από πού θα ξεκινούσαμε;
Θα γυρνούσαμε στις αρχές της δεκαετίας του '60, όταν ο πατέρας μας Αναστάσιος Ανδρεάδης και ο συνεταίρος του Λεωνίδας Ζησιάδης ήρθαν εδώ, σε μια περιοχή που τότε ήταν πλήρως εγκαταλειμμένη, ένας τόπος εντελώς έρημος. Υπήρχε ακόμη η ελονοσία, από τα γύρω έλη. Οι γονείς μας όμως, εντυπωσιάστηκαν από την άγρια ομορφιά του τόπου κι αποφάσισαν να κάνουν ένα μεγάλο βήμα, αγοράζοντας μια σημαντική έκταση για να την αναπτύξουν οικιστικά.
Ο πατέρας σας ή ο πατέρας του κυρίου Ζησιάδη είχαν σχέση με το ξενοδοχειακό τομέα;
Καμία. Και οι δύο τους ήταν κατασκευαστές, ο πατέρας μας γνωστός εργολάβος δημοσίων έργων και ο πατέρας του Φωκίωνα, πολιτικός μηχανικός. Συνεταιρίστηκαν και δημιούργησαν την εταιρεία Ανδρεάδης-Ζησιάδης, εταιρεία δημοσίων έργων που υπάρχει ακόμα. Ειδικά ο πατέρας μου, ενθουσιάστηκε με την περιοχή, κι έτσι αποφάσισαν να αγοράσουν αυτή την έκταση. Τώρα όσον αφορά στα οικονομικά δεδομένα, ήταν βεβαίως επιχειρηματίες με οικονομική επιφάνεια, όμως σε καμία περίπτωση δεν είχαν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν και να αναπτύξουν υποδομές της σημερινής κλίμακας του Sani Resort.
Και πως ξεκίνησαν;
Με δυσκολίες. Καταρχάς, όταν ξεκίνησαν και έγινε το πρώτο οικιστικό σχέδιο που απαιτούσε ένα τεράστιο οδικό δίκτυο, δεν υπήρχε καν ο δημόσιος δρόμος. Μόνο ένα μονοπάτι. Και θυμίζω πως στη δεκαετία του '60, δεν υπήρχε ούτε ο κεντρικός δρόμος για να πας στη Χαλκιδική, πόσο μάλλον για να ρθεις εδώ. Ακόμη υπήρχε το θέμα των κουνουπιών που ήταν ένα τεράστιο πρόβλημα. Δεν πατούσε εργάτης! Ψυχή δεν ερχόταν γιατί φοβόταν την ελονοσία. Έγινε λοιπόν η αποξήρανση του έλους, που στη σύμβαση που είχαν κάνει οι γονείς μας, υπήρχε ως υποχρέωση του ελληνικού δημοσίου. Δημιουργήθηκαν διώρυγες, αντλιοστάσια… Φύγανε τα πολλά τα νερά. Κάποια στιγμή εμφανίστηκε και το DDT. Έγιναν οι απαραίτητοι ψεκασμοί κι έτσι το θέμα των κουνουπιών αντιμετωπίστηκε οριστικά. Μπορούσαν πλέον να έρχονται οι άνθρωποι και να δουλεύουν. Και σιγά-σιγά άρχισαν οι κατασκευές. Γίνανε τα εργοτάξια, οι δεξαμενές, οι υπόγειες γεωτρήσεις για να βρεθεί το νερό, ήρθε το ηλεκτρικό, έγινε και το βασικό οδικό δίκτυο που ξεπερνά τα 30 χιλιόμετρα. Όλα αυτά βεβαίως χρειάστηκαν χρόνο, ένα διάστημα 7-8 ετών. Έτσι στην ουσία το 1969 άρχισε η κατασκευή και το 1971 άνοιξε το πρώτο ξενοδοχείο, το Sani Beach Club, που τότε ονομαζόταν Sani Kassandra Bungalows. Μετά από 1-2 χρόνια ξεκίνησε και η κατασκευή του μεγάλου ξενοδοχείου μας, του Sani Beach Hotel, που όμως έμεινε ημιτελές, γιατί με το που έπεσε η χούντα και ήρθε η μεταπολίτευση, όλες οι συμβάσεις που είχαν γίνει κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, έπρεπε να περάσουν από έλεγχο για να διαπιστωθεί η νομιμότητά τους. Οι διαδικασίες κράτησαν γύρω στα 5 χρόνια. Οπότε οι εργασίες της αποπεράτωσής του άρχισαν και πάλι στα τέλη της δεκαετίας του '70.
Τελικά, πότε λειτούργησε το Sani Beach Hotel;
Το 1984, 13 ολόκληρα χρόνια μετά από το Club!
Είχατε όμως αρχίσει να ασχολείστε με το συγκρότημα, κι εσείς κι ο αδελφός σας, έτσι δεν είναι;
Ναι, ο Σταύρος είχε ήδη αναλάβει την κατασκευή των κατοικιών. Σήμερα υπάρχουν γύρω στις 600 βίλες και τώρα κτίζονται ακόμη 200 κατοικίες.
Εσείς;
Εγώ ξεκίνησα το 1981, από το τουριστικό τμήμα. Ανέλαβα να ολοκληρώσω και να λειτουργήσω το Sani Beach Hotel. Μετά από κάποια χρόνια ήρθε στη δουλειά και ο Φωκίωνας (Ζησιάδης) και ανέλαβε το Sani Beach Club. Τα πρώτα χρόνια, κάναμε οι ίδιοι τους διευθυντές. Αργότερα η εταιρεία οργανώθηκε σε εντελώς διαφορετικές βάσεις. Το 1986 φτιάχτηκε το πρώτο μικρό συγκρότημα της μαρίνας κι από κει και πέρα συνεχίσαμε δυναμικά. Το 1995-1996 δημιουργήθηκε το πεντάστερο Porto Sani Village και τα καταστήματα μπροστά από αυτό. Το 2002-2003 ολοκληρώθηκε το project της μαρίνας μαζί με το all-suites ξενοδοχείο Sani Asterias, επίσης πέντε αστέρων. Δηλαδή στην ουσία, η σημερινή εικόνα του Sani Resort έχει ολοκληρωθεί εδώ και 3 χρόνια.
Το Resort έχει βεβαίως συνδεθεί και με τις πολλαπλές πρωτοποριακές επιλογές που προτείνει. Εδώ και χρόνια στον τομέα της μουσικής και πιο πρόσφατα και σ' αυτόν της γαστρονομίας.
Σαφώς. Το Sani Festival που ξεκίνησε πριν από 15 χρόνια σαν τριήμερο jazz φεστιβάλ, το Jazz on the Hill, σήμερα έχει εξελιχθεί σε τρίμηνο πρόγραμμα διεθνώς καταξιωμένο που φιλοξενεί ζωντανούς θρύλους της μουσικής σκηνής. Και η γαστρονομία είναι ένας τομέας στον οποίο δίναμε πάντα πολύ προσοχή. Εδώ και μερικά χρόνια όμως έχουμε επενδύσει σε πολλούς χώρους υψηλής γαστρονομίας. Το Water Restaurant στο Sani Asterias Suites το 2004 απέσπασε Χρυσό σκούφο. Την ίδια χρονιά, ο Φωκίωνας Ζησιάδης, λόγω της φιλικής του σχέσης με τον chef Χρύσανθο Καραμολέγκο, τον κάλεσε για να φτιάξουμε τη Ντομάτα. Το εστιατόριο είχε τόση επιτυχία που επαναλάβαμε την ιδέα και με τον Απόστολο Τραστέλλη από τις πολυβραβευμένες Σπονδή και Hytra. Προέκυψαν τα Sea you, Sea you up, Macaroni, Macaronissimo. Φέτος με Χρυσό σκούφο βραβεύτηκαν η Ντομάτα και το εστιατόριο Byblos του Porto Sani Village. Βλέποντας την ανταπόκριση του κόσμου, αποφασίσαμε να προχωρήσουμε και στη διοργάνωση του Sani Gourmet Festival. Είναι μια ιδέα του Φωκίωνα που με ενθουσιασμό υιοθετήσαμε, σε συνεργασία με τον Απόστολο (Τραστέλλη). Το concept του Φεστιβάλ Γαστρονομίας είναι να πραγματοποιούμε δύο σετ τριήμερων ή τετραήμερων events κάθε χρόνο, ένα την άνοιξη κι ένα το φθινόπωρο, προσκαλώντας αναγνωρισμένους αλλά και νεοεμφανιζόμενους, πολλά υποσχόμενους chef, που θα εκπροσωπούν όλες τις γαστρονομικές τάσεις, ελληνικές και διεθνείς.
Οι chef που μαγείρεψαν φέτος είναι κορυφαίοι Ευρωπαίοι.
Ναι, ο Eric Fréchon, είναι Executive Chef στο Hotel Bristol του Παρισιού, κάτοχος 2 αστεριών Michelin και νικητής το 1993 του Meilleur Ouvrier de France (καλύτερου Γάλλου Δημιουργού για την τέχνη της γαστρονομίας). O Alain Parodi είναι Executive Chef και ιδιοκτήτης του Lou Cigalon στις Κάννες, κάτοχος 1 αστεριού Michelin. Επίσης 1 αστέρι Michelin έχει και ο τρίτος chef, ο Daniel Ettlinger, Executive Chef στο Leclos St-Pierre στην Προβηγκία. Μαγείρεψαν στο Water Restaurant, το Byblos κα ιτο Sea You Up.
Δίνοντας σας τα συγχαρητήριά μου για την ιδέα και τη διοργάνωση, δεν μπορώ να μη σας ρωτήσω αν η σημερινή μορφή του Sani Resort, ως πολυτελούς προορισμού διακοπών με ποιοτικές προτάσεις, υπήρχε από την αρχή στο μυαλό σας; Το είχατε φανταστεί έτσι;
Κοιτάξτε, η αρχική προσέγγιση ήταν, το να γίνει μία τουριστική επένδυση. Αλλά όσο προχωράς, λαμβάνοντας υπόψη και τα νέα δεδομένα, τροποποιείς και προσαρμόζεσαι στις ανάγκες της εποχής. Το βασικό concept του Sani Resort είναι αυτό μιας ολοκληρωμένης πολιτείας διακοπών και αναψυχής. Ένας χώρος όπου κανείς μπορεί να βρει καταφύγιο, χωρίς να αισθανθεί την ανάγκη να βγει εκτός και να δει μια ελληνική πραγματικότητα, η οποία πολλές φορές δεν μας τιμά ιδιαίτερα. Τα παράνομα κτίσματα, η βρωμιά, τα σκουπίδια, η αγένεια… σου δημιουργούν ένα άγχος, δεν μπορείς να χαλαρώσεις. Αυτό που προσφέρει ο χώρος μας, στην κλίμακά του φυσικά, είναι ένα καταφύγιο, όπου δεν υπάρχει κάτι που να σε ενοχλεί. Είναι λίγο, εντός εισαγωγικών, ψεύτικα. Ιδεατά. Μακάρι να ήταν έτσι όλη η Ελλάδα. Όμως δεν μπορεί να είναι έτσι, γιατί εδώ, αυτό το κάνει μια επιχείρηση. Από την άλλη δείχνει πως αν υπήρχε ένα σχέδιο κι ένα πρόγραμμα, θα μπορούσε όλη η Ελλάδα να είναι έτσι. Γιατί εδώ εμείς κάνουμε και την αστυνομία, κάνουμε και τον δήμο, τα κάνουμε όλα μόνοι μας κι έτσι έχουμε αυτό το υψηλό επίπεδο περιβάλλοντος, καθαριότητας κλπ. Δεν υπάρχει κάτι που να ενοχλεί. Κι αυτό είναι βασικό στοιχείο των διακοπών. Γι αυτό και το μοντέλο μας είναι τόσο πετυχημένο.
Μιλώντας για Ελλάδα, τώρα απευθύνομαι σε εσάς με την ιδιότητά σας του προέδρου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων. Φέτος όντως περιμένουμε αύξηση του τουρισμού;
Ναι, περιμένουμε αύξηση, αλλά εγώ δεν είμαι αισιόδοξος, ότι η Ελλάδα θα πάει ιδιαίτερα καλά. Οι λόγοι της αύξησης είναι συγκυριακοί, κυρίως τα προβλήματα των μουσουλμανικών χωρών. Αυτή τη στιγμή στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη υπάρχει ένας γενικός προβληματισμός για τη σχέση των δύο πολιτισμών. Ο φόβος ότι δεν είναι συμβατή. Κι αυτό αποτρέπει μια μερίδα κόσμου, ιδίως τις οικογένειες, από το να τις επιλέξουν ως προορισμό διακοπών. Η Ελλάδα όμως κερδίζει ελάχιστα απ' αυτό. Ο μεγάλος κερδισμένος είναι η Ισπανία και στη συνέχεια οι άλλες μεσογειακές χώρες, η Πορτογαλία, η Ιταλία, η Γαλλία. Κι αυτό γιατί η Ελλάδα δεν έχει καταφέρει να λύσει τα προβλήματά της και να πείσει. Αν πάμε να δούμε τι κάνανε οι άλλες χώρες, και ας μη μιλήσουμε για Ντουμπάι, ας πάμε στην Ευρώπη, στην Ιταλία. Τι κάνανε; Φτιάξανε σούπερ αεροδρόμια, κάνανε νέα πολεοδόμηση, δεκάδες γήπεδα γκόλφ, δεκάδες spa. Εμείς, αν εξαιρέσουμε τα Σπάτα, όπου κατεβαίνεις και βλέπεις μια ευρωπαϊκή εικόνα, στη Θεσσαλονίκη, το Ηράκλειο, παντού… βρίσκεις Βαλκάνια αεροδρόμια της πυρκαγιάς. Που να πάμε; Στους σταθμούς; Στα λιμάνια; Είναι λιμάνι με υποδομή αυτό της Θεσσαλονίκης ή του Πειραιά; Είναι είσοδοι χώρας ο Προμαχώνας και οι Εύζωνοι; Τι προσφέρει η χώρα στην πρώτη εικόνα; Στη συνέχεια, το οδικό δίκτυο -όπου έγιναν κάποια βήματα- δεν έχει όμως καμία σχέση με των άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Επομένως, αν έχουν γίνει κάποια πράγματα, αυτά είναι σε επίπεδο ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Γι αυτό και δεν βλέπω πως θα αλλάξουν τα πράγματα αν το κράτος δεν της δώσει περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης.
Που σημαίνει;
Ας αρχίσουμε από τις υποδομές, τα αεροδρόμια. Έπρεπε τα 5 μεγάλα αεροδρόμια, τα 5 μεγάλα λιμάνια να είναι ιδιωτικοποιημένα. Το κράτος σήμερα δεν έχει λεφτά, και κυρίως δεν έχει τη διοίκηση, τους κατάλληλους ανθρώπους που να έχουν όραμα. Ποια είναι η λύση; Λιγότερο κράτος. Να τα δώσει σε ανθρώπους που μπορούν να τα λειτουργήσουν σωστά. Όλα τα μεγάλα αεροδρόμια του εξωτερικού είναι 50-50%. Ακόμη κι αν είναι κρατικά λειτουργούν 100% με ιδιωτικά κριτήρια. Ποια κυβέρνηση όμως μπορεί να τα κάνει αυτά; Έχουν μεγάλο πολιτικό κόστος. Όσο όμως δεν γίνονται, θα πηγαίνουμε κούτσα-κούτσα.
Και οι ίδιοι οι επαγγελματίες; Αυτοί δεν έχουν μερίδιο στην ποιότητα του τουρισμού μας;
Οι επαγγελματίες! Η οικονομία της αγοράς θα βρει από μόνη της τον τρόπο. Δηλαδή, οι ξενοδόχοι, για να πάμε στον δικό μας χώρο, με την Πανελλήνια Ομοσπονδία κάνουμε μια μεγάλη προσπάθεια επιμόρφωσής του. Το 50-70% είναι νέοι άνθρωποι, η νέα γενιά που μπήκε και θα καταλάβει, θα ανακαινίσει. Κάποιοι θα το κάνουν καλύτερα, κάποιοι χειρότερα. Η αγορά θα ξεκαθαρίσει από μόνη της τους ικανούς από τους μη. Επίσης το κράτος θα πρέπει να ενθαρρύνει την είσοδο των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών. Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στον τουρισμό που δεν έχει πολυεθνικές επενδύσεις. Δεν έρχονται γιατί φοβούνται τη γραφειοκρατία, τις διαδικασίες, έχουν καεί επανειλημμένα. Ο όρος πολυεθνική ακούγεται κάπως τρομαχτικός, όμως όσο αυτοί δεν έρχονται, δεν έχουμε το marketing που δημιουργούν για την περιοχή και τη χώρα, που είναι πολύ σημαντικό.
Ποια εικόνα έχουν δηλαδή οι ξένοι για την Ελλάδα;
Για να μην τα λέμε όλα τα πράγματα μαύρα, η εικόνα που έχει ο μέσος ξένος για την Ελλάδα είναι μιας χώρας όμορφης κι όχι πολύ ανεπτυγμένης. Με πολλά σκουπίδια όμως. Αυτό τους μένει. Τους ενοχλεί, τρομερά.
Για να κλείσουμε περισσότερο αισιόδοξα, θα σας παρακαλέσω να ξαναγυρίσουμε στο Sani. Ποια νομίζετε πως είναι η μεγαλύτερη επιτυχία σας;
Στο Sani Resort καταφέραμε κάτι που στην Ελλάδα είναι σπάνιο, δηλαδή το να έχεις ένα αναγνωρίσιμο και ποιοτικό brand name, που δίνει προστιθέμενη αξία στο προϊόν σου. Ο Έλληνας δεν έχει μάθει να κάνει branding. Είναι ένα πρόβλημα αυτό. Γι αυτό και δεν έχουμε ποιοτικό τουρισμό. Ούτε branding περιοχών έχουμε, ούτε branding χώρας δεν έχουμε. Κάτι πήγαμε να κάνουμε με τον Αβραμόπουλο. Όταν όμως μιλάς για branding περιοχών με τους υπουργούς ή τους υπευθύνους στον τουρισμό, οι οποίοι αλλάζουν με μια ταχύτητα απίστευτη, αυτό το πράγμα δεν είναι εύκολο να γίνει. Εδώ απαιτείται μια συνέχεια, συνέπεια, συμμετοχή επαγγελματιών του κλάδου, ειδικών ανθρώπων…
Φαντάζομαι πως θα υπάρχουν και μελλοντικά σχέδια για περαιτέρω εξέλιξη στο resort;
Φυσικά! Το Resort συνεχώς εξελίσσεται. Υπάρχει το πρόγραμμα της κατασκευής κατοικιών στα μη δασικά κομμάτια. Και η δημιουργία του γηπέδου γκολφ. Η ιδέα ξεκίνησε ως δημιουργία γηπέδου στο χώρο του υγρότοπου. Παρόλο που υπήρχε μελέτη περιβαλλοντικών όρων για την απολύτως συμβατή ύπαρξη υγρότοπου και γκόλφ, συναντήσαμε σοβαρές αντιδράσεις. Στη συνέχεια η πρότασή μας, το τοποθέτησε σε διπλανό χώρο, εκτός του υγροτόπου. Αυτή τη στιγμή υπάρχει μια πιο συλλογική προσέγγιση για τη δημιουργία 6 γηπέδων γκολφ στη Χαλκιδική, στα Καλύβια, τον Άγιο Μάμα, στην Ιερισσό, το Παλιούρι, εδώ και στη Βόρεια Χαλκιδική. Η συγκεκριμένη προμελέτη, έχει εγκριθεί από το Νομαρχιακό Συμβούλιο και είναι στα χέρια των Ελληνικών Τουριστικών Ακινήτων για να προκηρύξουν το σχετικό διαγωνισμό. Πιστεύω πως θα είναι πολύ σημαντικό για την τουριστική ανάπτυξη όλης της Χαλκιδικής. ■
Δημοσιεύτηκε στο τεύχος Νο 13 – Ιούνιος 2006 του Wine Plus magazine
