Του Κωστή Ζαφειράκη

Κουμ Κουάτ, Mon Repos, Σπιανάδα, Αρίλας, Σιδάρι, Αστρακερής, Λιστόν: εκτός από γλωσσολογικό ενδιαφέρον, η Κέρκυρα διαθέτει την αίγλη ενός πανάρχαιου νησιού που φημίζεται, πάνω απ’ όλα, για τους καλοφαγάδες, καλαίσθητους, καλλίφωνους κι έξω καρδιά (κάποιοι τους λένε θεοπάλαβους) κατοίκους του.

Στις αρχές της δεκαετίας του ‘80 επιστρέφαμε από το θρυλικό σινεμά «Αντιγόνη» της Γερακινής, τραγουδώντας το αξεπέραστο «Κέρκυρα, Κέρκυρα με το Ποντικονήσι». Είχαμε μόλις δει την «Κόμισα της Κέρκυρας» με τη Ρένα Βλαχοπούλου. Και βάλαμε μπρος για την πρώτη οικογενειακή, εκτός Χαλκιδικής, καλοκαιρινή εξόρμηση. Θεσσαλονίκη –Ηγουμενίτσα - αθάνατο Φέρυ Μποτ - Κέρκυρα. Πάει, βεβαίως, κι αεροπλάνο. Και κάθε Πάσχα στην Κέρκυρα γίνεται λαϊκό προσκύνημα, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Τα ιπτάμενα κανάτια που σκάνε στον δρόμο, το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, και ο τεχνητός σεισμός στον Ιερό Ναό της Παναγίας των Ξένων, είναι δύο έθιμα που αξίζει να τα ζήσει κανείς. Κι όλα αυτά κάτω από τους μαγικούς ήχους της τοπικής, ιστορικής, Φιλαρμονικής.

Έρωτες στην Κοντραφόσσα - κρίκετ στην Σπιανάδα
Κοντραφόσσα είναι η τεχνητή ενετική τάφρος ανάμεσα στα διπλά τείχη. Διασχίζοντας τη γέφυρα, καταλήγετε στο Παλιό Φρούριο, όπου ρομαντσάρουν οι ερωτευμένοι, ντόπιοι και τουρίστες, ειδικά τις νύχτες, όταν τα φώτα του νησιού καθρεφτίζονται στην θάλασσα. Οι Κερκυραίοι έχουν να σας αφηγηθούν και πολλές άγριες ιστορίες για ερωτικά πάθη που έσβησαν εδώ, με μια βουτιά στο κενό. Δυο βήματα από δω, η θρυλική Σπιανάδα, η μεγαλύτερη πλατεία των Βαλκανίων, σου φέρνει στο νου κεντροευρωπαϊκές εικόνες, κι όχι άδικα: την έφτιαξαν οι Βενετοί για αμυντικούς λόγους και τη διαμόρφωσαν οι Άγγλοι και οι Γάλλοι, που πέρασαν από το θρυλικό νησί των Φαιάκων. Σχολική μνήμη: Ναυσικά, Οδύσσεια, Όμηρος, Βασιλιάς Αλκίνοος. Η Κέρκυρα, νύμφη και κόρη του ποταμού Ασωπού, έπεσε στα στιβαρά μπράτσα του Ποσειδώνα κι εννιά μήνες μετά γεννήθηκε ο μυθικός Φαίακας. Επιστροφή στην Σπιανάδα, όπου, μόλις ανοίγει ο καιρός, αρχίζουν οι ξάπλες στο χορτάρι και οι αγώνες κρίκετ - υπάρχει μάλιστα και γήπεδο. Πίνεις το καφέ σου κάτω από τις καμάρες του Λιστόν και βλέπεις αγώνα ή ρεμβάζεις διαβάζοντας παράλληλα την ιστορία της γειτονιάς: το πολυφωτογραφημένο Λιστόν είναι πιστό αντίγραφο της γαλλικής οδού Ριβολί και μια αμιγώς κερκυραϊκή εικόνα. Στοιχεία από τον Παρθενώνα θα ανακαλύψετε στην αρχιτεκτονική του σπιτιού που έφτιαξε κάποτε ο Άγγλος αρμοστής Μαίτλαντ. Είναι το ανάκτορο Μιχαήλ και Γεωργίου - σήμερα λειτουργεί ως Μουσείο Ασιατικής Τέχνης. Η Κέρκυρα τελικά είναι γεωπολιτικός κόμβος ή όπως πιο ποιητικά τη χαρακτηρίζει ο Κωστής Παλαμάς, σημείο όπου «σμίγει η Ανατολή μ’ ένα φιλί τη Δύση». Κινέζικο εστιατόριο πάντως θα βρείτε και στο Σιδάρι, μια σπάνιας ομορφιάς παραλία με αρχαίους βράχους σαν γλυπτά μέσα στη θάλασσα, ιζηματογενή πετρώματα και αμμουδιά που παραπέμπει σε ταινία επιστημονικής φαντασίας ή ακόμα καλύτερα σε ερωτικό φιλμ, καθώς εδώ βρίσκονται τα διάσημα «Κανάλια του Έρωτα».

Mon Repos - Η Αρχαία Κέρκυρα
Το Μon Repos στέγαζε κάποτε έναν μεγάλο έρωτα: του δεύτερου αρμοστή επί Αγγλοκρατίας, sir Frederic Adam και της κερκυραίας Διαμαντίνας Παλατιανού. Έχτισαν αυτό το ανάκτορο, το 1828, σ’ ένα από τα ομορφότερα σημεία της Κέρκυρας, στην καρδιά της αρχαίας πόλης. Στα δωμάτια του παλατιού έχουν αφήσει τα ίχνη τους κι άλλες κατοπινές προσωπικότητες του νησιού, όπως η βασίλισσα Ελισάβετ της Αυστρίας, η οποία έχει συνδεθεί κυρίως με το Αχίλλειον, ο βασιλιάς Γεώργιος ο Α’, ο οποίος του έδωσε και το όνομα Mon Repos και φυσικά ήταν η θερινή κατοικία των τελευταίων μας βασιλιάδων, ως το 1967. Αρχιτεκτονικά το κτίριο παρουσιάζει ενδιαφέρον γιατί συμπυκνώνει κι αρκετά στοιχεία της εποχής: βιομηχανική επανάσταση, κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές, νέες αισθητικές τάσεις, ρομαντισμός. Σήμερα το ανάκτορο λειτουργεί ως γέφυρα ανάμεσα στο αρχαιοελληνικό παρελθόν, τα ενετικά χρόνια και το σήμερα. Είναι ένα μουσείο αφιερωμένο στην Παλαιόπολη, στις κερκυραϊκές, δηλαδή, μνήμες που φτάνουν ως τον Όμηρο. Η Ελισάβετ ή «Σίσσυ, η θλιμμένη αυτοκράτειρα», όπως πέρασε στην ιστορία, ανέλαβε προσωπικά την διακόσμηση του «Αχίλλειον», το οποίο κτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, από Ιταλούς αρχιτέκτονες. Το ονόμασε έτσι, από αγάπη προς τον Αχιλλέα, «την ιδανική ελληνική ψυχή», όπως έλεγε. Αν έχετε περάσει την πενθήμερη εκδρομή της τρίτης Λυκείου εδώ, είναι μαθηματικώς βέβαιον, ότι ένα ολόκληρο πρωινό το φάγατε, ποζάροντας πλάι στα αγάλματα του Αχιλλέα και των θεών του Ολύμπου. Η Σίσσυ λάτρευε την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και μυθολογία.

Βουνό ή θάλασσα;
Κόκκινη άμμος στον Αρίλα, γεωλογικά θαύματα στο Σιδάρι, ρακέτες στη Γλυφάδα, αμμόλοφοι στην παραλία του Αϊ Γιώργη, θαλάσσια σπορ στη Μεσσογγή, σκιές των δέντρων στην Παλαιοκαστρίτσα, άσπρα βότσαλα στο Μπαρμπάτι, θέα στην Αδριατική από τους Περουλάδες. Οι  ορεσίβιοι τύποι, θα ανακαλύψετε σίγουρα στον Παντοκράτορα, το βουνό του νησιού, αρκετές ανεξερεύνητες ομορφιές.  

Μικρό γαστριμαργικό λεξικό   
Παστιτσάδα: κοκκινιστός κόκορας με μακαρόνια και μπαχαρικά
Σοφρίτο: κρέας βουτηγμένο στην αμαρτωλή άσπρη σάλτσα με σκόρδο και μπαχαρικά
Μπιάνκο: ψάρι με άσπρη σάλτσα, σκόρδο και πιπέρι
Σαβόρο: ψάρι με άσπρη σάλτσα από δενδρολίβανο, ξίδι, σταφίδα και σκόρδο
Μπουρδέτο: ψάρι με κόκκινη σάλτσα και πιπέρι
Μανέστρα κολοπίμπιρι: μακαρόνια με κρεμμύδι, ντομάτα και μπόλικο κόκκινο πιπέρι
Κουτσούλοι πιπεράτοι του Λάσκαρη: γλυκό, κάτι σαν μπισκοτάκια με πιπέρι
Τσιτσιμπύρα: αναψυκτικό που το βρίσκει κανείς μόνο στην Κέρκυρα
Νούμπουλο: καπνιστό και παστό χοιρινό κρέας
Αυγά μπάνιο Μαρία: αυγά που βράζονται σε νερό, χωρίς το τσόφλι
Συκομάιδα: γλυκό φτιαγμένο με ξερά σύκα, ούζο και πιπέρι
Κουμ Κουάτ: λικέρ φτιαγμένο από τα περίφημα μικροσκοπικά εσπεριδοειδή που έφτασαν ως εδώ από τα βάθη της Κίνας και της Ιαπωνίας. Το κλίμα της Κέρκυρας είναι ιδανικό για την καλλιέργειά τους.

Μικρό Κερκυραϊκό Λεξικό
Να πάρω λίγο φρεσκαμέντο: να πάρω λίγο καθαρό αέρα
Κάμε τα σκούρα λιμπρέτο: κλείσε λίγο τα παντζούρια
Φαρμακώνομαι: τρώω
Προβατώ: περπατώ
Κάμε καλά (προειδοποίηση): κανόνισε
Εννιά κι η βάρκα δέκα: πάλι τα ίδια
Μ’ έπιασε στούφος: έχω δύσπνοια, δυσανασχετώ
Ω! Κακή Λαμπριά που με βρήκε: τι κακός μπελάς με βρήκε
Αμπονώρα: νωρίς
Ταμπάρο: παλτό
Παυλόσουκα: φραγκόσυκα
Μη συφτάκεις και μην απορεβάρεις: μη σώσεις ποτέ!

Που τρώω: στο Etrusco (τηλ. 26610 93342) στα Κάτω Κορακιανά, στο Giardino Cita (τηλ. 26610 30763), το Rex (τηλ. 22610 39649) και το Δημαρχείο (τηλ. 26610 39031) στην Κέρκυρα.