του Κωστή Ζαφειράκη

Καρναβαλούπολη, φοιτητούπολη αλλά κυρίως μητρόπολη, η Πάτρα μας κλείνει το μάτι. Η Αγίου Νικολάου, ο Φάρος, τα Ψηλά Αλώνια, τα Μπουρμπούλια, η γέφυρα Χαρίλαος Τρικούπης, οι Raining Pleasure, η Πλατεία Γεωργίου, η Γεροκωστοπούλου… συνθέτουν τη σύγχρονη μυθολογία της πόλης. Ανακαλύψτε τη δική σας Πάτρα, με τη γνωστή μέθοδο της πεζοπορίας (γίνομαι ένα με το τοπίο). Ξεκινήστε τώρα -με το αυτοκίνητο, σε λιγότερο από 8 ώρες θα είστε εκεί.  

Η μνήμη του τοπίου
Ρομαντικοί, αρχιτέκτονες και εκπαιδευμένοι ταξιδιώτες με το που πατάνε το πόδι τους στην Πάτρα, κάνουν, περπατώντας, τη διαδρομή από το Κάστρο στο Αρχαίο Ωδείο. Ακολουθούν με τα βήματα τη μνήμη του τοπίου: ο Ιουστινιανός, οι Φράγκοι, το παλιό νοσοκομείο -τώρα πνευματικό κέντρο, το χαμάμ, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, η Τουρκοκρατία αλλά και η Πατρινέλα (κάποιοι λένε ότι είναι ένα στοιχειό στην Άνω Πόλη). Σ' αυτή την πλευρά της πόλης υψώνονται και τα πιο όμορφα κτίρια (το πάρτυ του αρχιτέκτονα). Ρεμβάζοντας καταλήγεις στον Παντοκράτορα, καθεδρικό ναό που χτίστηκε πάνω στο σχέδιο της Αγίας Σοφίας -το υποψιάζεσαι από τους εμβληματικούς τρούλους του. Το Αρχαίο ή Ρωμαϊκό Ωδείο χτίστηκε πριν από το Ηρώδειο της Αθήνας, «αποκαλύφθηκε» όμως το 1889 (μέχρι τότε ήταν ένας θαμμένος θησαυρός) και οι εργασίες αναστήλωσής του ξεκίνησαν ουσιαστικά το 1958 από τον αρχιτέκτονα και λογοτέχνη Ιωάννη Βασιλείου. Από τα μέσα της δεκαετίας του '80, γίνονται εδώ όλες οι εκδηλώσεις του Φεστιβάλ της Πάτρας.

Φτερωτά λιοντάρια, καρναβάλια και Μπουρμπούλια
Διάσημη για τα φτερωτά λιοντάρια, το Δημοτικό Θέατρο Απόλλων -αντίγραφο της Σκάλας του Μιλάνου και το καρναβάλι, η Πλατεία Γεωργίου είναι το κέντρο της πόλης κι ένα καλό σημείο αναφοράς για τους ταξιδιώτες που χάνουν εύκολα το μπούσουλα. Εδώ καταλήγει η καρναβαλοπαρέλαση, από δω ξεκινούν κι οργιάζουν οι φήμες μετά τα θρυλικά Μπουρμπούλια -πάρτι που γίνεται στο Απόλλων και παραπέμπει (όσο πατάει η γάτα) στο «Μάτια ερμητικά κλειστά» του Κιούμπρικ. Γυναίκες με μαύρα ντόμινα και μάσκες καταδυναστεύουν τους άνδρες που κυκλοφορούν στο χώρο… κάπως έτσι αρχίζει το υπερθέαμα. Για πιο αθώες εμπειρίες, ανηφορίστε στα Ψηλά Αλώνια κι απολαύστε τη θέα προς τη θάλασσα, τη φύση και τον ανδριάντα του Παλαιών Πατρών Γερμανού. Ο καφές στα σκαλιά της Γεροκωστοπούλου είναι μια ακόμα ταξιδιωτική οδηγία. Από τις κουβέντες, τις μουσικές και τη μποέμικη ατμόσφαιρα, καταλαβαίνεις πως η Αγίου Νικολάου είναι φοιτητόδρομος, αλλά κι ο πιο κοσμικός δρόμος της πόλης, με μανιακούς καταναλωτές στα καταστήματα και «μεξικανούς» στις καρέκλες των καφέ. Μακριά από την κοσμοσυρροή, ο Φάρος, δίπλα στην ιχθυόσκαλα, μοιάζει με καρτ ποστάλ. Λίγο πιο κάτω, η μεγαλύτερη εκκλησία των Βαλκανίων, φέρει το όνομα του Αγίου Ανδρέα, που είναι κι ο πολιούχος της Πάτρας.  

Πάτρα χωρίς Καρναβάλι, είναι Θεσσαλονίκη χωρίς Θερμαϊκό
Κρασοκατανύξεις με Μαυροδάφνη, σοκολατοπόλεμος, διονυσιακά γλέντια, φλερτ και χορός μέχρι τελικής πτώσης. Το Πατρινό Καρναβάλι ξεκίνησε στα μέσα περίπου του 19ου αιώνα. Ο πρώτος αποκριάτικος χορός έγινε το 1829, στο σπίτι του Πατρινού εμπόρου Μωρέτη.  Οι μασκαρεμένοι, οι θρυλικές «μπούλες», είναι κάτι σαν ιεραπόστολοι του κεφιού. Λόγω της οικονομικής ανάκαμψης που σημειώνεται τη δεκαετία του 1870 στην πόλη και της συμμετοχής πολλών Επτανήσιων -μόλις είχαν ενσωματωθεί στην Ελλάδα, το Καρναβάλι, ως θεσμός, εμπλουτίζεται με ευρωπαϊκά έθιμα, αρχίζει η παρέλαση των αρμάτων και οργανώνονται πολλές παράλληλες εκδηλώσεις, όπως τα περίφημα Μπουρμπούλια, ο χορός δηλαδή στο Δημοτικό Θέατρο, όπου οι γυναίκες ντυμένες με μαύρα ντόμινο «χορεύουν στο ταψί» τους άνδρες. Στις αρχές του 20ου αιώνα καθιερώνεται ο αυγοπόλεμος με κέρινα αυγά γεμάτα κομφετί. Ο σοκολατοπόλεμος ξεκίνησε αργότερα -ιστορικό είναι το σοκολατοπάρτι του 1959, με 112.000 σοκολάτες (το χώμα έγινε κακάο). Μετά τους Παγκόσμιους Πολέμους και τον Εμφύλιο, το Πατρινό Καρναβάλι ανακτά την αίγλη του. Στη δεκαετία του 1950, το Καρναβάλι γίνεται το σήμα κατατεθέν της πόλης που μεταμορφώνεται κάθε Αποκριά σε Ντίσνεϊλαντ. Συμμετέχουν ενεργά όλοι οι φορείς της Πάτρας, η Αστυνομία, η «Πατραϊκή Μαντολινάτα», ο Ορειβατικός Σύλλογος… Τέλος, το έθιμο που ανεβάζει την αδρεναλίνη, είναι το Κυνήγι του Κρυμμένου Θησαυρού (ξεκίνησε το 1966 και σήμερα η φήμη του έχει φτάσει ως την Ιαπωνία). Τα καλύτερα μπαλκόνια για να έχετε καλή θέα στην παρέλαση (μέσα στο πανδαιμόνιο είναι, βεβαίως, το ζουμί) της τελευταίας Κυριακής είναι στις οδούς Γούναρη και Κορίνθου.

Το Χάραμα και η Πολιτεία
Ένας όμορφος κόσμος -κανέλα και δυόσμος, στη βιομηχανική ζώνη. Το καλοκαιρινό Χάραμα δεν είναι απλώς τόπος πολιτισμού αλλά κι ένα ταξίδι στο χρόνο: τα στενά σοκάκια, το ψιλικατζίδικο, το βιβλιοπωλείο και το παραδοσιακό χωριό συνθέτουν μια εικόνα τόσο μακρινή πια, όσο και ο Σείριος. Η Πολιτεία είναι ένα πολυχώρος στην Ακτή Δυμαίων, με θεατρική και μουσική σκηνή, ζυθοποιείο, καπνοπωλείο, καφενείο και ραδιόφωνο. Κάτι σαν τον δικό μας Μύλο.

Η θρυλική Μαυροδάφνη
Πέντε χιλιόμετρα έξω από την πόλη βρίσκονται οι εγκαταστάσεις της ιστορικής Achaia Claus. Ο μύθος ξεκίνησε το 1854 δια χειρός Γουστάβου Κλάους, ο οποίος μαγεύτηκε από τους αμπελώνες της Πάτρας κι έφτιαξε εδώ το οινοποιείο του. Το διασημότερο έργο του είναι η Μαυροδάφνη - πήρε το όνομα της από τα αρραβωνιαστικιά του, Δάφνη, η οποία πέθανε νωρίς. Μέσα στους αμπελώνες ο Κλάους έχτισε την επιχείρησή του, δυο εκκλησίες (ορθόδοξη και καθολική), καθώς και σπίτια για τους εργαζόμενούς του και τις οικογένειές τους.

Σταφίδες
Το λιμάνι της Πάτρας, οικονομικά μιλώντας, το βαφτίζουν και λιμάνι της Κορινθιακής Σταφίδας. Από δω έφευγαν κάποτε τόνοι σταφίδες που κατέληγαν στα βρετανικά, γερμανικά και γαλλικά γλυκά. Από δω ξεκινούσε κάποτε το μεγάλο ταξίδι του Έλληνα προς τη Δύση, κάτι που ισχύει και σήμερα, ειδικά αν φοβάσαι τα αεροπλάνα και αγαπάς τον θαλασσινό αέρα. Η σταφίδα είναι, πάντως, το πιο μοσχοπουλημένο προϊόν της Πάτρας και φυσικά κάθε περιοχή έχει τη δική της ποικιλία: σταφίδες Αιγίου Vostizza, Κορινθίας Gulf, Πύργου Amalias, Πάτρας. Για τους γαστρονομικούς τουρίστες, η σταφίδα είναι όλα τα λεφτά.    

Που κοιμάμαι:
Primarolia Art Hotel. Παλιό ποτοποιείο, στην παραλία της Πάτρας, με αισθητική υπεροχή. Έπιπλα των Le Corbusier, Hoffman Fornassetti κι έργα τέχνης των Τσόκλη, Κανιάρη, Μπότσογλου, Τάκη (Όθωνος και Αμαλίας 33, τηλ. 2610 624900).
Patras Palace Hotel. Απίθανη θέα από το εστιατόριο-café-bar στην ταράτσα, για πρωινό ή δείπνο (Όθωνος και Αμαλίας 15, τηλ. 2610 623131).
Βυζαντινό. Στην καρδιά της πόλης, σ' ένα αναπαλαιωμένο νεοκλασικό κτίριο. Για ρομαντικούς (Ρήγα Φεραίου 106 και Ασκληπιού, τηλ. 2610 243000)
Achaia Beach. Στον Καστελόκαμπο, λίγο έξω από την Πάτρα και μπροστά στη θάλασσα (τηλ. 2610 991801).

Που τρώω:  
Λαβύρινθος. Σουπιές με ψιλικά, μοσχαράκι σοφρίτο, γαρδούμπα στο φούρνο ριγανάτη, κουνέλι λεμονάτο (Πουκεβίλ 44, τηλ. 2610 226436).
Μεσόγειος. Στον Καστελόκαμπο, λίγο έξω από την Πάτρα, με έφεση στο θαλασσινό στοιχείο, ειδικά το καλοκαίρι. Ριζότο με σουπιά, φινόκιο και τζίντζερ, ένα από τα διασημότερα πιάτα του (τηλ. 2610 994601).
Φαγιούμ. Μπιστρό με δροσερές σαλάτες, πλούσια κουζίνα και χορταστικό παγωμένο cheese cake φράουλα με πικρή σοκολάτα (Βασιλείου Ρούφου 7)
Μύθος. Σπιτικές γεύσεις και πολλά μυστικά, κανείς δεν έμαθε ποτέ τη συνταγή της μυθόπιτας. (Τριών Ναυάρχων 181 και Ρήγα Φεραίου, τηλ. 2610 329984)

Δημοσιεύτηκε στο τεύχος Νο. 11 του Wine Plus magazine