Νομίζω πως πρέπει να βάλουμε το χέρι στην καρδιά και να ομολογήσουμε πως σπάνια έχουμε συνείδηση του τι γευόμαστε όταν τρώμε. Τις περισσότερες φορές το τρώγειν, η τόσο σημαντική αυτή πράξη της αυτοσυντήρησης, υπερισχύει της γεύσης. Και η αναζήτηση του τι μας «λέει» το φαγητό στο πιάτο μας και το κρασί στο ποτήρι μας, η ευχαρίστηση που μας προκαλεί αυτή η γνώση, ξεχνιέται.
Ίσως, κάπου εδώ να κρύβεται και μία προκατάληψη για την πληθώρα των λέξεων, εκφράσεων, περιγραφικών και κοσμητικών επιθέτων με τα οποία ντύνουν οι «ειδικοί γνώστες» τις περιγραφές των κρασιών και των εδεσμάτων. Αφήστε που μερικές φορές, ο ενθουσιασμός τους οδηγεί σε φραστικές υπερβολές. Διότι από τη στιγμή που οι λέξεις θα διαβούν το κατώφλι της γευσιγνωσίας, μοιάζουν να φορτίζονται από τον μύθο που τη περιβάλλει. Αποκτούν πλέον περισσή κομψότητα, εξάρουν την φαντασία και ίσως και να εμπνέουν τον φόβο του αγνώστου.
Και όμως! Όλες αυτές οι λέξεις μας είναι ιδιαίτερα γνώριμες από την καθημερινή τους χρήση. Αυτά τα ουσιαστικά, τα επίθετα, τους υπερθετικούς βαθμούς και τα θαυμαστικά ξέρουμε να τα χρησιμοποιούμε από τα παιδικά μας χρόνια. Ας θυμηθούμε. Μάθαμε να αντιλαμβανόμαστε τις αισθήσεις της όρασης και της ακοής από τη στιγμή της γέννησής μας και υπάρχουν χιλιάδες λέξεις που περιγράφουν ολοζώντανα την κάθε εικόνα που βλέπουμε και τον κάθε ήχο που ακούμε. Όσο για τις μυρωδιές, οι λέξεις που ανακαλούν το γνώριμο ερέθισμα του βλεννογόνου είναι άφθονες. Εμείς όμως έχουμε μικρότερη εμπειρία στο να τις συνδέουμε με τις αντίστοιχες οσμές. Τέλος, οι γεύσεις και η γλωσσική αναπαράστασή τους, πρέπει να παραδεχτούμε, πως είναι παραμελημένες.
Το σημαντικό πάντως είναι πως όλοι μας μπορούμε να «διαβάσουμε» τα μηνύματα που μας δίνουν τα κρασιά και τα εδέσματα. Αρκεί να γευόμαστε κάθε φορά που τρώμε ή πίνουμε. Να αντιμετωπίζουμε το κρασί και το έδεσμα σαν να ήταν αγαπητοί μας φίλοι. Να μιλούμε για αυτά σε τόνο φιλικό, γνώριμο και ευχάριστο που δεν αποκλείει φυσικά την κριτική. Να τα αντιμετωπίσουμε με άλλα λόγια σαν υπαρκτά, ζωντανά πρόσωπα. Όλα τώρα γίνονται πιο εύκολα και περισσότερο διασκεδαστικά.
Γιατί το κρασί ή το έδεσμα μπορεί να είναι πλούσιο, ζωηρό, γενναιόδωρο, δυνατό ή, αλίμονο, φτωχό, λεπτό, επίπεδο, ανισόρροπο. Όταν κρίνουμε τη κομψότητά του, ευχόμαστε να είναι φίνο, κομψό, ράτσας, ξεχωριστό. Όμως μπορεί και να μας απογοητεύσει. Ίσως να είναι κοινό, χονδροκομμένο, απλοϊκό. Μπορεί να είναι μαλακό και τρυφερό, βελούδινο ή αντίθετα αυστηρό, άγριο.
Όταν θα μιλήσουμε για το άρωμά τους, αναντικατάστατο λιθάρι στο κτίσιμο της γοητείας τους, τότε μπορεί αυτό να μας φανεί πλούσιο, σύνθετο, πρωτότυπο ή κοινό, βαρύ ακόμη και δυσάρεστο. Εκπαιδεύοντας δε λίγο την όσφρησή μας θα αναγνωρίσουμε ακόμη και τον χαρακτήρα του: φρουτώδη, πικάντικο, ζωικό ή φυτικό.
Όσον αφορά στη... φορεσιά του, το χρώμα του δηλαδή, ο πρώτος φίλος μας, το κρασί μπορεί να είναι καλοντυμένο καθαρό, λαμπερό, ζωντανό, ή αν έχει ταλαιπωρηθεί μπορεί δυστυχώς να είναι θολό. Ανάλογα με το αν είναι λευκό, ροζέ ή κόκκινο διαλέγει το ντύσιμό του από όλο το εύρος της αντίστοιχης χρωματικής παλέτας. Και ο άλλος φίλος, το φαγητό μπορεί να είναι ντυμένο απλά, πολύχρωμα, ζωηρά…
Όταν αρχίσει αυτή η συσσώρευση εμπειρίας, τότε το φαγητό και το ποτό θα μετατραπούν σε… εικαστική εκπαίδευση. Σε μας μένει να συνεχίσουμε να καλλιεργούμε αυτή την εμπειρία, μόνοι ή με τους φίλους μας, κάθε φορά που τρεφόμαστε! ■
