Η πατρίδα της φινέτσας
Α' μέρος: Τα ερυθρά κρασιά
του Γιώργου Φλούδα
Δημοσιεύτηκε στο Wine Plus magazine
Για πολλούς, στην ερώτηση «ποία περιοχή, σε παγκόσμιο επίπεδο, συνδέεται με το κρασί;» η απάντηση έρχεται σχεδόν αβίαστα αναδεικνύοντας το Bordeaux στην πρωταθλήτρια των απαντήσεων.
Στην ερώτηση ωστόσο «εάν ναυαγούσατε, ποίο κρασί θα επιλέγατε για να συντροφέψει τις τελευταίες σας στιγμές στο μάταιο τούτο κόσμο;» τα κρασιά από τη Βουργουνδία μονοπωλούν τις απαντήσεις. Μακάβριος ίσως τρόπος για να εκθειάσεις μια οινοποιητική περιοχή, το σίγουρο όμως είναι πως τη στιγμή που ετοιμαζόμαστε να… περάσουμε απέναντι, είμαστε ειλικρινείς.
Η Βουργουνδία, αν και αποτελούσε την περιοχή που παρήγαγε τα αγαπημένα κρασιά της Γαλλικής αριστοκρατίας βρισκόταν ανέκαθεν στη σκιά του Bordeaux. Τις αιτίες πρέπει να τις αναζητήσουμεστις εμπορικές διεξόδους που προσέφερε το λιμάνι του Bordeaux και στις εμπορικές συναλλαγές με το αποικιοκρατικό εμπόριο των Άγγλων και την αριστοκρατία της Γηραιάς Αλβιόνας.
Επί της ουσίας όμως, οι διαφορές ανάμεσα στις περιοχές του Bordeaux και της Βουργουνδίας είναι κατά κύριο λόγο στυλιστικές και μπορούμε να αναφερόμαστε σε δύο τελείως διαφορετικές σχολές στον τρόπο αποτύπωσης του μικροκλίματος.
Λίγα λόγια για την ιστορία
Η Βουργουνδία χαρακτηρίζεται από τον κατακερματισμό της γης. Και επειδή η γλώσσα των αριθμών είναι αμείλικτη: 8.615 αμπελουργοί είναι καταγεγραμμένοι στην Βουργουνδία των 47.843 εκταρίων. Ο κατακερματισμός προέκυψε από το Ναπολεόντειο κώδικα που αφορούσε στην κληρονομιά και ο οποίος προέβλεπε την εξ αδιαιρέτου μεταβίβαση της γης στους κληρονόμους. Έτσι, φτάσαμε σε σημείο, στον ίδιο αμπελώνα να υπάρχουν πολλοί ιδιοκτήτες. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ο περιώνυμος αμπελώνας Clos Vougeot το οποίο μοιράζονται 80 ιδιοκτήτες.
Ιστορικά, η έντονη παρουσία των μοναστηριακών ταγμάτων για περίπου 8 αιώνες στην περιοχή, με σχεδόν αποκλειστική ενασχόληση τις γεωργικές – αμπελουργικές εργασίες, της κληροδότησαν τη χαρτογράφηση των αμπελώνων. Η ιεράρχησή τους μας επιτρέπει, ακόμα και σήμερα, να γνωρίζουμε με ασφάλεια ποιες είναι οι καλύτερες περιοχές και ποια τα καλύτερα αμπελοτεμάχια τόσο για τις λευκές όσο και τις ερυθρές ποικιλίες.
Τα φημισμένα ερυθρά κρασιά της «Χρυσής Ακτής»
Η αυτού μεγαλειότης Βουργουνδία ξεδιπλώνει τις χάρες της στα ερυθρά της κρασιά και κυρίως στο βορειότερο κομμάτι της Côte d'Or, στην Côte de Nuits. Εδώ παράγονται τα κορυφαία ονόματα Marsannay, Fixin, Gevrey-Chambertin, Morey-St-Denis, Chambolle-Musigny, Vougeot, Flagey-Echezeaux, Vosne Romanée, Nuits St-Georges. Ερυθρά κρασιά, καθένα με το δικό του στυλ, αποτελούν φορείς έκφρασης του terroir. Το Chambolle-Musigny π.χ. χαρακτηρίζεται από φινέτσα, ενώ το Nuits St-Georges εκφράζει περισσότερο ρουστίκ χαρακτήρα.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα ερυθρά κρασιά της Côte de Beaune: Aloxe-Corton, Volnay, Pommard κ.τ.λ αν και σε γενικές γραμμές, παρουσιάζουν λιγότερη ένταση από τα αντίστοιχα της Côte de Nuits.
Μια πιο οικονομική πρόταση
Νοτιότερα, στην Côte Chalonnaise και στην περιοχή Mercurey συναντάμε τις πιο οικονομικές εκδοχές των καλών ερυθρών κρασιών που εμφανίζονται με περισσότερο πικάντικα χαρακτηριστικά και φρουτώδεις νότες. Εδώ, καθώς τα μικρά διαμάντια είναι ανακατεμένα με τους άνθρακες, ο παραγωγός κάνει τη διαφορά. Για εύκολα καθημερινά κρασιά, τη λύση έχει το Givry με τις αρκετά χαμηλές τιμές.
Τα φρουτώδη Beaujolais
Στο νοτιότερο σημείο της Βουργουνδίας καλλιεργείται η ποικιλία Gamay που παράγει τα κρασιά του Beaujolais. Ευχάριστα, ελαφριά, καθημερινά κρασιά χαρακτηρίζονται στο σύνολο τους σαν τα κρασιά της brasserie.
Υπάρχουν τρεις κατηγορίες ποιότητας: τα απλά Beaujolais, τα Beaujolais Villages που προέρχονται από συγκεκριμένες κοινότητες και τα Beaujolais Cru, 10 στον αριθμό, με -σαφέστατα- αναβαθμισμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά που δίνουν το στίγμα της δυνατότητας μιας ποικιλίας, η οποία γενικά θεωρείται ο φτωχός συγγενής του Pinot Noir αλλά παρόλα αυτά καταφέρνει να δίνει ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Από τα cru ξεχωρίζουν τα: Moulin-a-Vent, Fleurie και Brouilly.
Δεν θα μπορούσαμε να παραβλέψουμε το Beaujolais Nouveau που, από μόνο του, αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση. Τόσο τεχνικά, όσον αφορά στον τρόπο παραγωγής του με τη χρήση της αναερόβιας ενδοκυτταρικής ζύμωσης (carbonic maceration), όσο και για το παραδοσιακό λανσάρισμά του, αυστηρά την τρίτη Πέμπτη του Νοεμβρίου κάθε έτους, που σηματοδοτεί το τέλος της περιόδου του τρύγου και αναμένεται με ιδιαίτερο ενθουσιασμό σε όλο τον κόσμο.
Η γοητεία της φινέτσας
Δοκιμάζοντας ερυθρές Βουργουνδίες δεν θα πρέπει να σας εξαπατήσει η ένταση του χρώματος η οποία είναι σχετικά ασθενής σε σχέση, ειδικότερα με τα πιο «μυώδη» Bordeaux. Πολλοί κάνοντας τη σύγκριση, τις θεωρούν λιγότερο πολύπλοκες. Το μυστικό όμως, είναι η φινέτσα. Η υψηλή οξύτητα που επιτρέπει τη μεγάλη παλαίωση, τα εκρηκτικά αρώματα φρούτου με κυριότερο και εντονότερο αυτό της φράουλας και ο γήινος χαρακτήρας που πολλές φορές μετατρέπεται σε ζωικό.
Η Βουργουνδία αποτελεί ένα μοναδικό προορισμό για τον οινόφιλο, αφού καταφέρνει και συνδυάζει πολυπλοκότητα, βάθος χρόνου, νεύρο, φρούτο, ένταση και διάρκεια σε ένα ποτήρι δίπλα από ένα πιάτο που για πολλούς θεωρείται η γαστρονομική κληρονομιά της Γαλλίας. Η αλήθεια είναι ότι για να την ανακαλύψει κάποιος, πρέπει να τη μελετήσει, να την περπατήσει και να βάλει το χέρι βαθιά στην τσέπη. Δυστυχώς η ποιότητα είναι ανάλογη της τιμής αγοράς και από ένα απλό Nuits St-Georges σε ένα Chambertin τα δεδομένα αλλάζουν δραματικά σε όλα τα επίπεδα. Αυτό όμως αποτελεί και τη γοητεία της.
Η Βουργουνδία με μια ματιά
Οι οινοπαραγωγικές περιοχές
Στη Βουργουνδία, από βορρά προς νότο συναντούμε τις περιοχές:
- Chablis
- Côte d'Or (με δύο υποπεριοχές Côte de Nuits και Côte de Beaune)
- Côte Chalonnaise
- Mâconnais
- Beaujolais
Η κατάταξη των αμπελώνων
Τα 4 επίπεδα Ονομασιών Προέλευσης των κρασιών της Βουργουνδίας βασίζονται στο ακόλουθο σύστημα κατάταξης των αμπελώνων σε τέσσερα επίπεδα:
♦ A.O.C. Regional (από την ευρύτερη περιοχή), 23 ονομασίες, αντιπροσωπεύουν το 52% της συνολικής παραγωγής της Βουργουνδίας,
♦ A.O.C. Communale, 44 ονομασίες, συνοδεύονται από το όνομα της κοινότητας όπου παράγονται και αντιστοιχούν στο 36% της συνολικής παραγωγής,
♦ A.O.C. 1er Cru, 562 climats (επιλεγμένοι αμπελώνες) αντιστοιχούν στο 10% του συνόλου της παραγωγής,
♦ A.O.C.Grand Cru, 33 climats (ειδικά επιλεγμένοι αμπελώνες) αντιστοιχούν στο 2% του συνόλου της παραγωγής.
Οι ποικιλίες σταφυλιών
Για τα λευκά κρασιά η ποικιλία Chardonnay αποτελεί το 23% του συνόλου της παραγωγής και συμπληρώνεται με την Aligoté που αντιστοιχεί μόλις στο 3%.
Για τα ερυθρά, ποσοτικά υπερισχύει η παραγωγική ποικιλία Gamay κατέχοντας το 51% ενώ το Pinot Noir συναντάται στο 22%. ■
