Ένα αστέρι -ξανα-γεννιέται!
της Μαρίας Νέτσικα
φωτογραφίες: Heinz Troll
Ποιους αλήθεια συνειρμούς σας φέρνει το όνομα Νάουσα;
Οι λάτρεις των χειμερινών σπορ, θα απαντήσουν: Σέλι ή 3 - 5 Πηγάδια και θα αναπολήσουν μια γρήγορη κατεβασιά στις χιονισμένες πίστες τους.
Οι γλεντζέδες θα διηγηθούν αποκριάτικα ξεφαντώματα με τραγούδια, χορούς και πρωταγωνιστές τους Γιανίτσαρους και τη Μπούλα.
Οι gourmet τύποι θα μιλήσουν για θεϊκές πέστροφες κάτω από τα θεόρατα πλατάνια του Αγίου Νικολάου.
Οι οινόφιλοι όμως, θα χαμογελάσουν με νόημα και θα ποντάρουν στη σοφιστικέ γοητεία του κρασιού της.
Κομψή, δυναμική και απόλυτα αποπλανητική, η Νάουσα δεν έπαψε ποτέ να αποζημιώνει τους πιστούς οπαδούς της.
Ο αναβρασμός όμως που, τον τελευταίο καιρό, παρατηρείται στο επίπεδο του «εκμοντερνισμού» της γεύσης της, μας ειδοποιεί ότι έφτασε η ώρα που θα ξαναμπεί στο παιχνίδι της οινικής επικοινωνίας, αποκτώντας και πολλούς καινούργιους φίλους.
Βάλτε τη Νάουσα στο γιορτινό σας τραπέζι και θα με θυμηθείτε!
Η υπεροχή του Ξινόμαυρου
Το κρασί Ονομασίας Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας Νάουσα φτιάχνεται αποκλειστικά από το Ξινόμαυρο, κόκκινο σταφύλι που συναντάται επίσης με τα ονόματα: Ποπόλκα, Μαύρο Ναούσης. Τα σταφύλια του είναι μικρόραγα, έχουν έντονα κόκκινο, μαύρο χρώμα και όξινη γεύση, ακόμη κι όταν είναι ώριμα. Έτσι λοιπόν δικαιολογείται το όνομά του και η χαρακτηριστική γεύση των κρασιών του. Καλά εγκλιματισμένο στα ηπειρωτικά κλίματα καλλιεργείται σε περισσότερες περιοχές από οποιαδήποτε άλλη ποικιλία στην Ελλάδα. Η κυριαρχία του απλώνεται από τις πλαγιές των βουνών της Κεντρικής Μακεδονίας μέχρι την Πίνδο. Στο βορρά φτάνει μέχρι το σύνορα της Γιουγκοσλαβίας και στο νότο εισέρχεται στη Θεσσαλία. Εκτός από τη Νάουσα το βρίσκουμε στο Αμύνταιο, τη Γουμένισσα, την Πέλλα, τη Σιάτιστα, τα Γρεβενά, το Βελβεντό, το Βερτίσκο και στη Ραψάνη.
Το Ξινόμαυρο στη Νάουσα φτάνει εύκολα στην τέλεια ωρίμανση. Εμφανίζεται με αξιόλογο δυναμικό σε αρώματα ζύμωσης και παλαίωσης αλλά επίσης και με ισορροπία στις περιεκτικότητες σακχάρων - οξέων - τανινών. Είναι το οικοσύστημα που το ευνοεί.
Οι αμπελώνες, συνολικής έκτασης περίπου 8.000 στρεμμάτων, έχουν προνομιούχα θέση. Είναι εγκατεστημένοι στις νοτιοανατολικές πλαγιές του Βερμίου κι έτσι προφυλάσσονται από τους ψυχρούς βόρειους ανέμους ενώ συγχρόνως επωφελούνται από τις ακτίνες του μεσημεριανού ήλιου. Σήμερα συζητιέται έντονα, η αναγκαιότητα δημιουργίας αμπελουργικών υποζωνών ιδιαίτερης ποιότητας, εντός της ζώνης.
Νάουσα: άλλοτε και τώρα
Με υψηλή οξύτητα και αρκετά αυστηρές τανίνες, η Νάουσα στη νεότητά της δεν είναι ιδιαίτερα «εύκολη». Με τον χρόνο όμως, με την ηλικία και την επιμονή, μαλακώνει σαν… τη στρίγγλα που γίνεται αρνάκι. Αποκτά αρωματική πολυπλοκότητα και μοναδική γοητεία. Αν προσθέσουμε και τη μεγάλη δυνατότητα παλαίωσης, αντιλαμβανόμαστε γιατί οι Ευρωπαίοι δημοσιογράφοι τη συγκρίνουν με ποικιλίες ντίβες όπως το PinotNoir και το Nebbiolo.
Παρόλη τη γοητεία και τη σοφιστικέ έκφραση –ή, μήπως, ακριβώς γι' αυτή;- η Νάουσα δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στο μεγάλο κοινό. Οι Ναουσσαίοι οινοπαραγωγοί το έχουν πλέον αντιληφθεί και δουλεύουν στην κατεύθυνση μιας πιο «μοντέρνας» έκφρασής της. Με περισσότερο όγκο, πιο μαλακές τανίνες, διατηρώντας όμως καθαρό, τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του Ξινόμαυρου. Το ερώτημα είναι, αν θα το πετύχουν.
Η Νάουσα στο τραπέζι μας
Σύμφωνα με την (σχεδόν) αλάνθαστη αρχή που θέλει τα εν...τόπια προϊόντα να παντρεύονται πετυχημένα, το κρασί της Νάουσας ζει έναν γευστικό έρωτα με πολλά πιάτα της πλούσιας τοπικής γαστρονομίας. Τα μαγειρεμένα κόκκινα κρέατα με τις πικάντικες σάλτσες τους, το μυρωδάτο κυνήγι από τα δάση του Βέρμιου, οι παραδοσιακές πίτες, οι κεφτέδες που εδώ τους λένε «μπουμπάρια» και τα τυριά (κυρίως ο αλμυρός μπάτζος) είναι μια σειρά από ντόπια εδέσματα που υποδέχονται ευχάριστα τον έντονο χαρακτήρα του κρασιού.
Σημειώστε όμως και τα ονόματα από μερικά παραδοσιακά πιάτα της περιοχής που πλέον δεν τα μαγειρεύουν ούτε οι νοικοκυρές στα σπίτια τους. Τα θυμήθηκαν όμως, τα μαγείρεψαν και τα παρουσίασαν σε μία εκδήλωση των Δρόμων του Κρασιού που πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1997 στα πλαίσια της Θεσσαλονίκης, Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης. Τότε δοκίμασα και κατέγραψα τα: τυρόπιτα κλωστή, πασπάλα, πλατσίντα, μανιτάρια τουρσί, γκαϊγκανάς, σκορδοχάβιαρο, ταρατόρι, κατσικάκι με λουβουδιά, γουλιανός με ντομάτα, κότα με κρεμμύδια και τραχανά, μουλίνα μοσχαρίσια.
Οι Οινικοί Δρόμοι
Ακολουθώντας τις πινακίδες προς Νάουσα, εισερχόμαστε στην πιο διάσημη περιοχή παραγωγής κρασιού της Βόρειας Ελλάδας. Γύρω μας τα αμπέλια σε ψηλά γραμμικά σχήματα, όμορφα μακριά κορδόνια που χαρακώνουν τους λόφους και τις πλαγιές. Ανάμεσά τους, τα οινοποιεία, έχουν διαμορφώσει εξαιρετικά καλόγουστους και εκπαιδευτικούς χώρους υποδοχής, όπου μπορείτε να δοκιμάσετε τα κρασιά και να αγοράσετε επί τόπου τις αγαπημένες σας φιάλες.
Ράμνιστα
Κυρ-Γιάννη
Μια σαγηνευτική Νάουσα. Σοβαρή αλλά με χάρη και δύναμη. Ένα κρασί ράτσας από το κτήμα του Γιάννη Μπουτάρη στο Γιαννακοχώρι Νάουσας. Μη το χαρίσετε, πιείτε το! Γιατί πρέπει πάντα κάποιος άλλος να διασκεδάζει;
Ξινόμαυρο
Αργατία
Η ειδικός αμπελουργίας-οινολόγος Χαρούλα Σπινθηροπούλου και ο οινικός σύμβουλος Παναγιώτης Γεωργιάδης μας προτείνουν μια ωραιότατη Νάουσα «νέας γενιάς». Με τυπικό χαρακτήρα, αλλά πολύ πλούτο. Το κτήμα τους βρίσκεται στο Ροδοχώρι Νάουσας και το κρασί παράγεται από τον συνδυασμό των κλώνων Ξινόμαυρου V6 και V3 (70%-30%).
Νάουσα Grande Reserve
Μπουτάρη Οινοποιητική
Το μυστικό του Grande Reserve είναι η ελκυστική οξύτητα και οι τανίνες. Μάλιστα! Οι εκλεκτές τανίνες όμως, που μετά από 24 μήνες σε γαλλικά δρύινα βαρέλια κι άλλους 12 στη φιάλη, είναι πλέον φιλικές. Ντυμένες με πλούσιο σώμα και παρφουμαρισμένες με μπαχαρικά, καπνό και σοκολάτα, αποδεικνύουν περίτρανα τα χρόνια εμπειρίας της εταιρείας Μπουτάρη στη Νάουσα.
Ξινόμαυρο
Κατώγι - Στροφιλιά
Κλασική, κομψή Νάουσα. Θα εντυπωσιαστείτε από τα αρωματικά κύματα ντομάτας και μπαχαρικών που ελευθερώνει διαδοχικά. Στα συν, η οξύτητα που το καθιστά ιδανικό συνοδό πιάτων με σάλτσα ντομάτας.
Ξινόμαυρο
Κτήμα Χρυσοχόου
Μια Νάουσα από το Κτήμα Χρυσοχόου στη Στράντζα. Με υπέροχο φρούτο, δομή, ώριμες τανίνες και ισορροπημένη οξύτητα. Εντυπωσιακή πολυπλοκότητα που όσο περνά η ώρα κατασταλάζει στην παλέτα των μπαχαρικών.
Ναουσαία
Κτήμα Φουντή
Αρωματική, μοσχοβολά μπαχαρικά, λιαστή ντομάτα και ελιά. Τραγανή κι όσο πρέπει στυφή στο στόμα. Γεμάτη πολυπλοκότητα η Ναουσαία του Κτήματος Φουντή από τη Στράντζα μας δείχνει το πώς είναι μια κλασική, καλή Νάουσα.
Νάουσα Grande Reserve
Vaeni
Το 2000 είναι σίγουρα η χρονιά για την οποία θα –παρα-μιλάμε για δεκαετίες. Απολαύστε μια ζεστή Νάουσα με τανίνες που έχουν μαλακώσει, λειώνουν στο στόμα. Με πολύ μακρύ τελείωμα, πλημμυρίζει τον ουρανίσκο με γλυκό σταφύλι και μαρμελάδα βατόμουρο.
Νάουσα
Ευάγγελος Τσάνταλης
Καλά δομημένη Νάουσα γεμάτη φρούτο. Με καθαρά ποικιλιακά αρώματα, ήρεμες τανίνες που το υποστηρίζουν και μακριά επίγευση.
Παλιοκαλιάς
Οινοποιία Δαλαμάρα
Μια Νάουσα με ένταση. Στο χρώμα, στη μύτη που αβίαστα ελευθερώνει καπνό και πιπέρια, στις καμπύλες του σώματος. Αν δεν την ανοίξετε στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι, φυλάξτε τη στο κελάρι σας. Το φρούτο της σοδιάς του 2005, ήδη παρών, θα ανταμείψει τους υπομονετικούς.
Νάουσα
Κτήμα Καρυδά
Από τον -21 στρεμμάτων- αμπελώνα της στη Γάστρα της Νάουσας, η οικογένεια Καρυδά μας προτείνει μια ατόφια, παραδοσιακή, απολύτως συναρπαστική Νάουσα. Η 20μηνη παραμονή σε δρύινα βαρέλια πρόσθεσε άφθονα μπαχάρια και μυρωδικά βότανα.
Γη και Ουρανός
Οικογένεια Θυμιόπουλου
40 ημέρες εκχύλισης και 13 μήνες παλαίωσης σε βαρέλι έδωσαν ένα σφιχτοδεμένο κρασί με αμείωτη γοητεία. Κομψή και ειλικρινής, η μύτη μας χαρίζει το αξεπέραστο –για τους fans του σταφυλιού- παιχνίδι ντομάτας και βύσσινου. ■
Δημοσιεύτηκε στο τεύχος Νο 22 - Δεκέμβριος 2007 του Wine Plus magazine
