της Μαρίας Νέτσικα
Μερικές φορές φαίνεται περίεργο το πως οι Γερμανοί καταφέρνουν να φτιάχνουν μερικά από τα καλύτερα λευκά κρασιά στον κόσμο. Ιδίως αν σκεφτεί κανείς που βρίσκονται οι αμπελώνες τους! Στις βορειότερες περιοχές που μπορεί να ωριμάσει το σταφύλι και σε άγονα εδάφη, ακατάλληλα για κάθε είδους καλλιέργεια.
Για να διαλευκάνουμε αυτό το αμπελοοινικό «παράδοξο» νομίζω πως πρέπει να επισκεφτούμε, έστω και νοερά, τον γερμανικό αμπελώνα. Προτείνω να απλώσουμε μπροστά μας τον χάρτη και να ετοιμαστούμε για ταξίδι.
Κατευθύνετε τον δείκτη σας στο νοτιοδυτικό τμήμα της χώρας. Βρείτε τη λίμνη της Κωνστάντιας. Γύρω της απλώνονται οι αμπελώνες. Μετά συνεχίσουν βόρια, κατά μήκος του Ρήνου και των παραποτάμων του για να φτάσουν ψηλά στο Mittelrhein. Στα δυτικά αγγίζουν τα σύνορα με τη Γαλλία, ενώ στα ανατολικά σταματούν στον ποταμό Έλβα. Το θέαμα τους είναι πανέμορφο. Ψηλά, περήφανα κλήματα σε απότομες, στενές πλαγιές που αντικρίζουν τον νότο και επωφελούνται από τον ζεστό ήλιο. Κατεβαίνουν σε χαμηλές κοιλάδες. Σχεδόν πάντα γειτονεύουν με ένα ποταμό που, παίζοντας σημαντικότατο εξισορροπητικό ρόλο, μαλακώνει το κλίμα. Βοηθά να κρατηθεί η θερμοκρασία σταθερή. Επιπλέον, το φθινόπωρο, η ομίχλη και η πάχνη που ανεβαίνουν απ' όλα αυτά τα ποτάμια προστατεύουν τα αμπέλια από τις πρώιμες παγωνιές.
Όπως αντιλαμβάνεστε ο παράγων κλίμα είναι λιγότερο αντίξοος απ' ότι φαίνεται με την πρώτη σκέψη. Σημειωτέον ότι το εκεί γεωγραφικό πλάτος βρίσκεται στον παράλληλο του Labrador, στα όρια δηλαδή της καλλιέργειας του αμπελιού για το βόρειο ημισφαίριο. Πάντως στο 81% της έκτασης των αμπελιών καλλιεργούνται λευκά σταφύλια και στο υπόλοιπο, 19% μόλις, ερυθρά. Ακριβώς αντίστροφα με ότι συμβαίνει οπουδήποτε αλλού στον κόσμο. Γεγονός παρόλα αυτά απολύτως κατανοητό, αφού σ΄ αυτές τις κλιματικές συνθήκες η καλή ωρίμανση των ερυθρών σταφυλιών είναι ένας διαρκής πονοκέφαλος.
Τα σταφύλια
Αναρωτιέστε για το ποιες ποικιλίες ευδοκιμούν στα γερμανικά εδάφη. Ας τις γνωρίσουμε λοιπόν.
Θ' αρχίζουμε με τις λευκές. Πρώτη και καλύτερη το Riesling, το πιο φίνο και γνωστό σταφύλι του γερμανικού αμπελώνα. Καλύπτει άλλωστε το 22% της έκτασής του. Ωριμάζει αρκετά αργά, κατά τον Οκτώβριο με Νοέμβριο, και είναι ευπρόσβλητο στην «ευγενή σήψη», την πολυπόθητη, ντελικάτη και εξαιρετικά σπάνια υπερωρίμανση που προκαλείται με την επέμβαση ενός μύκητα, του Botrytis cinerea και είναι ο αυτουργός για την παραγωγή απίστευτων σε πλούτο και άρωμα γλυκών κρασιών. Τα κρασιά του Riesling είναι ωραιότατα. Κομψά, έντονα φρουτώδη, με ζωντανή γεύση λόγω της αυξημένης οξύτητας.
Η επόμενη ντίβα της γερμανικής αμπελουργίας είναι το Sylvaner, που αν και καλύπτει το 7% μόνο του αμπελώνα δίνει εξαιρετικά δείγματα ευκολόπιοτων, ευχάριστων, μαλακών, πλούσιων και βεβαίως αρωματικών λευκών κρασιών.
Η ποικιλιακή σύνθεση του γερμανικού αμπελώνα άλλαξε μετά από το 1882. Εκείνη τη χρονιά ο καθηγητής H. Müller από το Thurgau της Ελβετίας παρουσίασε στο αμπελουργικό στερέωμα μια λευκή ποικιλία που προήλθε από τη διασταύρωση των Riesling και Sylvaner. Το σταφύλι ονομάστηκε, προς τιμήν του, Müller-Thurgau και σήμερα είναι η περισσότερο καλλιεργούμενη ποικιλία καλύπτοντας το 23% του αμπελώνα. Δικαίως, διότι αφ' ενός είναι πιο πρώιμη, ωριμάζει συνήθως μέσα στον Σεπτέμβρη, γεγονός υψίστης σημασίας γι' αυτή τη χώρα όπου ο χειμώνας καταφθάνει πολύ νωρίς. Αφ΄ ετέρου δίνει κρασιά ιδιαίτερα φρουτώδη με κάποιο τόνο μοσχάτου στη μύτη και μαλακά, λιγότερο όξινα από τα Riesling.
Για τον μοσχατίζοντα χαρακτήρα των κρασιών του ξεχωρίζει και το Gewürztraminer που από την πατρίδα του, το Παλατινάτο, διαδόθηκε σ' όλες τις γειτονικές χώρες, τις Η.Π.Α., τη Νότιο Αφρική κλπ.
Ενδιαφέρον σταφύλι είναι και το ερυθρωπό Grauburgunder, που δεν είναι άλλο από το Pinot Gris και με την οινοποίηση blanc des noirs (για την παραγωγή λευκού κρασιού από ερυθρά σταφύλια) δίνει πλούσια και μαλακά λευκά κρασιά.
Από ερυθρά σταφύλια στη Γερμανία, πρώτα απ' όλα καλλιεργούν το Spätburgunder (Pinot noir). Θεωρείται το αντίστοιχο του Riesling στον κόσμο των ερυθρών, γιατί δίνει φινετσάτα και ξεχωριστά ερυθρά κρασιά, βελούδινα, πλούσια με αρωματικούς τόνους αμύγδαλου.
Το Portugieser, που -παρά το όνομα του- κατάγεται από την Αυστρία, φημίζεται για τα ελαφρά, αρωματικά, ευκολόπιοτα κρασιά του, ενώ το Τυρολέζικο Trollinger για την οξύτητα και τη φρεσκάδα των δικών του.
Οι κατηγορίες των γερμανικών κρασιών
Οι οποίες δεν είναι αντίστοιχες με αυτές που βρίσκουμε στην υπόλοιπη Ευρώπη. Εδώ το κράτος-ελεγκτής ενδιαφέρεται κυρίως για τον βαθμό ωρίμανσης των σταφυλιών. Αιτία φυσικά, δεν είναι άλλη από τη, λόγω του κλίματος, δύσκολη ωρίμανσή τους.
Έτσι διακρίνονται σε:
Tafelwein: επιτραπέζια δηλαδή κρασιά που με τη σειρά τους διακρίνονται στα: deutscher tafelwein, τα απλά δηλαδή κρασιά μάρκας και τα deutscher Landewein, τους Τοπικούς οίνους.
Τα γερμανικά κρασιά ποιότητος ονομάζονται Qualitätswein. Αυτά πάλι τα ξεχωρίζουν σε: Qualitätswein bestimmter Anbaugebiete που σημαίνει κρασί από συγκεκριμένη περιοχή και τα Qualitätswein mit Prädikat που σημαίνει κρασί με ειδικό τίτλο. Υπάρχουν 6τέτοιοι τίτλοι, τους οποίους τα κρασιά αναγράφουν στην ετικέτα τους. Οι Kabinett (φίνα κρασιά από πλήρως ώριμα σταφύλια), Spätlese (κρασιά ώριμου τρύγου, όχι απαραιτήτως γλυκά), Auslese (κρασιά από επιλεγμένα πολύ ώριμα σταφύλια), Beerenauslese (κρασιά από ειδικώς επιλεγμένα, υπερώριμα σταφύλια που οι ρόγες τους διαλέγονται μία μία με το χέρι), Eiswein (τα «κρασιά του πάγου» με μοναδικό πλούτο αρωμάτων και γεύσης που φτιάχνονται από σταφύλια που τρυγούνται και πιέζονται ενώ είναι παγωμένα) και Trockenbeerenauslese (κρασιά από ειδικώς επιλεγμένα, υπερώριμα σταφύλια που αφήνονται να αποξηρανθούν. Πλούσια και γλυκά). ■
